Posted in Հայոց լեզու 8, Առցանց ուսուցում 8

Նպատակի պարագա

  • Աղջիկները գնացին աղբյուրը՝ ջրի:
  • Շտապում էի՝ սեղմելու այդ մեծ բարեգործի ձեռքը:

Բայական անդամի այն լրացումը, որը ցույց է տալիս գործողության կատարման նպատակը, կոչվում է նպատակի պարագա (ինչի՞ համար, ի՞նչ նպատակով):

Գտի՛ր նպատակի պարագաները:

  • Հանուն հայրենիքի նա պատրաստ էր կյանքը զոհաբերել:
  • Նրանք հանդիպեցին վեճը հարթելու նպատակով:
  • Նա հանձնվեց իշխանություններին հանուն իր ընտանիքի ապահովության:
  • Չարժե այդ մանրուքի համար գնալ-հասնել աշխարհի ծայրը:
  • Գնացել-կանգնել էր ճանապարհի վրա՝ եկող-գնացողի հետ մի քիչ զրույց անելու:

Կետադրությունը:

  1. Գյուղացիներից ոմանք վազում էին բանջարանոցները վերջին դդումները հավաքելու համար:
  2. Գյուղացիներից ոմանք վազում էին բանջարանոցները՝ վերջին դդումները հավաքելու:
  3. Գյուղացիներից ոմանք վազում էին բանջարանոցները, որ (որպեսզի) վերջին դդումները հավաքեն:

Կետերի փոխարեն գրի՛ր նպատակի պարագաներ – կապերով (համար, հանուն, նպատակով), առանց կապերի, երկրորդական նախադասությամբ:

  • Ադամը շնչասպառ վազում էր մորը հասնելու համար։ ինչի՞ համար
  • Վեպի հերոսները կառուցում են տիեզերանավ երկրագունդը փրկելու նպատակով։ (Ի՞նչ նպատակով)
  • Ամբողջ օրը շրջեցինք պապիկին նվեր գտնելու համար։ (Ինչի՞ համար)
  • Կանգնել էր պատուհանի տակ նրա ուշադրությունը գրավելու նպատակով։ (Ի՞նչ նպատակով)
  • Հյուրերի բազմությունը շարժվեց դեպի դահլիճ կիթառային կատարումը լսելու նպատակով։ (Ի՞նչ նպատակով)

Շարահյուսորեն վերլուծիր նախադասությունը:

  • Լարվածությունը(ենթակա) թուլացնելու(ստորոգյալ) ամենահեշտ(ածական) միջոցը(ենթակա) հյուսելն է(ստորոգյալ), որի ժամանակ մարդ կենտրոնանում է թելի ու նախշի վրա՝ կամաց-կամաց կտրվելով իրեն անհանգստացնող մտքից, մտածելով արդյունքի մասին:

Երկրորդական նախադասությունները դարձրո՛ւ դերբայական դարձվածներ:

  • Գիտնականները փորձերով ապացուցել են, որ աղավնիներն օժտված են հիանալի հիշողությամբ:
    Աղավնիների հիանալի հիշողությամբ օժտված լինելը փորձերով ապացուցել են գիտնականները։
  • Անգլիայում հրատարակվել է հայտնի մարդկանց ցուցակը, որոնք գրել են ձախ ձեռքով:
    Ձախ ձեռքով գրող հայտնի մարդկանց ցուցակը հրապարակվել է Անգլիայում։
  • Կա ձմեռվա ճանապարհ, որ անցնում է արևկող տեղերով:
    Արևկող տեղերով անցնող ձմեռվա ճանապարհ կա։
  • Մանուկները գնում են ծանոթ արահետով, որովհետև մյուս կածանները նրանց անծանոթ են ու երիկյուղալի:
  • Այն օրից, երբ գյուղ էր եկել, անցել էր ուղիղ մեկ ամիս:
    Ուղիղ մեկ ամիս քր անցել նրա գյուղ գալու օրից։

Կետադրի՛ր:

  1. Եթե բոլորը քեզ նման մտածեին՝ աշխարհն այսպիսին չէր լինի:
  2. Այդ կղզին կատարյալ դրախտ կարելի էր դարձնել, որովհետև հորդաբուխ աղբյուրներ կային այնտեղ:
  3. Ինչ անելս չիմանալով՝ ես լուռ, շվարած նայում էի նրան:
  4. Հարուստ մազերը փռվել էին ուսերին և թիկունքին՝ նրան տալով գիշերային ոգու կերպարանք:
  5. Սոնան՝ ձկնորսի դուստրը, գլխիկոր մոտեցավ, ցած իջավ նավակի մեջ ու նրանք սլացան ջրերի վրայով:
Advertisement
Posted in Հայոց լեզու 8, Առցանց ուսուցում 8, Գրականություն 8

Նախագծային մարտ-ապրիլ

  • Երկարաժամկետ անհատական նախագծեր։

Ընթերցողական

  • Ընտանեկան նախագծեր․
  1. Չարենցյան ընթերցումներ

2. Հեքիաթների ընթերցում բարբառներով 

  • Զատկական բառարան 

Ձու (Սննդամթերք է, որն օգտագործում են Զատկի տոնին կարմիր գույնով ներկած։)

Գինի (Ոգելից խմիչք է, որը ստացվում է խաղողի կամ մրգապտղային հյութի ամբողջական կամ մասնակի խմորման միջոցով։)

Եկեղեցի (Եկեղեցին Ժողով է հավատացյալների, որոնք մեկ հավատքով և մեկ մկրտությամբ կապված են Քրիստոսին՝ իբրև իրենց Տիրոջը և Փրկչին, պաշտում են Մեկ ճշմարիտ Աստծուն՝ Ամենասուրբ Երրորդությանը, մեկ հաստատուն հույսով ակնկալում են փրկություն և Աստվածային երանական տեսություն, և մեկ անկեղծ սիրով միացած են իրար Սուրբ Հոգով, նույն խորհուրդների հաղորդության մեջ են և կառավարվում են նույն նվիրապետական իշխանությամբ։)

Ձուկ (Ձրային ողնաշարով կենդանի, որ շնչում է քիմուխտներով և ունի լողաթևեր։)

Մեծ պաս (Այն ինքնամաքրման, ինքնազոհաբերման, ապաշխարության, մաքրակենցաղության և ինքնազսպման յոթշաբաթյա շրջան է։)

Posted in Հայոց լեզու 8, Առցանց ուսուցում 8, Գրականություն 8

Անհատական նախագիծ

ֆիլմի դիտում-վերլուծություն 

Ես դիտեցի «16 желаний» ֆիլմը, որը ամերիկյան արտադրության ֆիլմ է, սակայն ֆիլմը թարգմանել են տարբեր լեզուներով։ Ես դիտեցի ռուսերեն թարգմանած տարբերակը։ Ֆիլմը կատագերգական ժանրի է։ Ֆիլմի ռեժիսորը Պիտեր դե Լուիզն է։

16wishes.jpg

Ֆիլմը 16 տարեկան աղջկա մասին էր, ով 8 տարեկան հասակից սկսել էր կազմել երազանքի ցուցակ, որը ուներ 16 կետ և այդ բոլորը կիրականացներ հենց 16 տարեկան դառնալու օրը։ Ընթացքը շատ հետաքրքիր էր և դիտարժան։

Երազանքներց մեկը այն էր, որ նրան բոլորը դնեն մեծի տեղ և այլևս փոքրի նման չվերաբերվեն։ Այդ երազանքն իրականանալուց հետո բոլոր նրա ընկերները չէին ճանաչում նրան և նա սկսեց զղջալ, որ պահել էր այդպիսի ցանկություն։ Հետո նա փոխեց երազանքներից մեկը նրանով, որ այդ օրը նորից սկսվի։ Երբ նա արթնացավ և տեսավ, որ ամեն բան նորից է սկսվել շատ ուրախացավ և պատռեց այդ երազանքների ցուցակը ու հասկացավ, որ ինչպես պետք է այդպես էլ կյանքն ընթանում է և ինչ-որ բան փոխելը նրա կողմից սխալ կլինի։

Ֆիլմը շատ հետաքրքիր էր և յուրաքանչյուրը պետք է նայի այն, որովհետև բացի հետաքրքիր լինելուց այն նաև ուսուցողական բնույթ ունի։

Posted in Հայոց լեզու 8, Առցանց ուսուցում 8

Պատճառի պարագա

  • Հուզմունքից (ինչի՞ց, ինչի՞ պատճառով)այտերը կարմրել էին:
  • Ապրուստի ուրիշ միջոց չունենալով (ինչո՞ւ, ինչի՞ պատճառով)՝ ծերունին սենյակը վարձով էր տալիս:

Բայական անդամի այն լրացումը, որը ցույց է տալիս գործողության պատճառը, կոչվում է պատճառի պարագա:

Գտի՛ր պատճառի պարագաները:

• Տիկինը սարսռաց սեփական մտքից:

• Մեր մոլորակի կենդանիները զանգվածաբար ոչնչացելեն կլիմայի փոփոխության պատճառով:

• Փորձարարները զղջում էին, որ կանգ առան կես ճանապարհին:

• Նա բոլորովին չէր վախենում, որ իրեն չեն հասկանա:

• Բոլորի հայացքներն ուղղվեցին նավի կողմը, քանի որ այն անսպասելի հայտնվեց։

Կետերի փոխարեն գրի՛ր պատճառի պարագաներ:

• Շների ծառայությունների մասին պետք է խոսել խուսափելու համար:

• Ոչ մի հնար չօգնեց ծանր վիճակից դուրց գալու համար:

• Լճում ձկների տեսակները շատացել են պայմանների բարելավման շնորհիվ:

• Նա աշխատանքից դուրս եկավ ուշացման պատճառով:

• Երեխաները ուսուցչուհուց կաշկանդվում էին:

Շարահյուսորեն վերլուծիր նախադասությունը:

  • Գետերի հոսանքում ձուկն ազատ երթևեկելու հնարավորություն չունի, քանի որ ամենուրեք սեփականատերերի կողմից դրված են ջրմուղ սարքեր ու կայաններ:

Ենթակա- ձուկը

Ստորոգիալ- երթևեկելու

Տեղի պարագա- գետը

Երկրորդական նախադասությունները դարձրո՛ւ դերբայական դարձվածներ:

• Քանի որ լույսը շատ էր, ձկները խորն էին իջել:

Լույսի շատ լինելու պատճառով, ձկները խորն էին իջել:

• Երեկոն շատ խաղաղ էր, որովհետև մեքենաներ չկային:

Մեքենանաեր չլինելու պատճառով, երեկոն շատ խաղաղ էր: 

• Խանութն արդեն երկար ժամանակ փակ էր, քանի որ հարկերը չէր մուծել:

Հարերը չփակելու համար, խանութն արդեն երկար ժամանակ փակ էր: 

• Հրամանները շատ արագ էին կատարվում, քանի որ նրանցից էր կախված հայրենիքի ճակատագիրը: 

Հայրենիքի ճակատագիրն նրանցից կախված լինելու պատճառով, հրամանները շատ արագ էին կատարվում։

• Մեծ գիտնական Նյուտոնը քիչ աշակերներ է ունեցել, որովհետև սիրում էր մենակ աշխատել:

Մենակ աշխատել սիրելու պատճառով, մեծ գիտնական Նյուտոնը քիչ աշակերներ է ունեցել: 

Կետադրի՛ր:

1. Նրանց մարմինը համեմատաբար կարճ է, վիզը՝ երկար:

2. Մորթին ամռանը շիկակարմիր է, ձմռանը՝ գորշ:

3. Ուղտապանները կերակրում են իրենց ուղտերին և անվերջ շոյում, փայփայում նրանց:

4. Սևանում համեմատաբար բարվոք է սիգ ձկան վիճակը, որը դրսից՝ ռուսական Լադոգա և Չադ լճերից, բերվել է՝ Հայաստան:

5. Որպես սառն անուշեղեն՝ չինացիները գործածել են ձյունը՝ լիմոնի, նարնջի կտորների ու նռան հատիկների հետ խառնած:

Posted in Հայոց լեզու 8

«Ընկերը» շարադրություն

Յուրաքանչյուր էակ կարիք ունի մի այնպիսի մարդու, ում կարող է լիովին վստահել: Հավատարիմ ընկեր կլինի այն մարդն, ում հետ դու ունես ընդհանրություններ, ում վստահում ես, ու ով քեզ է վստահում: Ում կարող ես ասել այն ամենն, ինչ չես ասի ոչ մեկին, չնայած, որ կարիք ունես մտքերով կիսվելու՝ որևէ մեկի հետ: Կարծում եմ, բոլորի կյանքում էլ կա այդ ընկերը:
Ես ունեմ շատ ընկերներ, նրանց բոլորին էլ սիրում եմ, վստահում, բայց ոչ միշտ ու ոչ ցանկացած թեմաներով կարող եմ ազատ արտահայտվել նրանց հետ: Բայց, ինձ համար ամենալավ, ամենաբարի ու հասկացող ընկերը մայրիկն է: Ես նրա հետ կարող եմ խոսել շատ երկար ժամանակ՝ և ուրախ, և տխուր թեմաներից, ու համոզված եմ, որ նա երբեք ինձ չի դավաճանի, ու չի արհամարհի, այլ կլսի ու խորհուրդ կտա:

Posted in Հայոց լեզու 8

Ձևի պարագա

Գործողության կատարման ձևը (ինչպե՞ս) ցույց տվող բայական անդամի լրացումը կոչվում է ձևի պարագա:

  • Մենք կարող ենք արդյունավետ պայքարել մոլախոտերի դեմ:
  • Ոզնին գլորվելով հասավ իր բույնը:
  • Նապաստակի նման ամբողջ օրը գազար է ուտում:
  • Սիրով կարդում էր բանաստեղծությունները:

Գտի՛ր ձևի պարագաները:

  • Սիմինդրի երկար տերևները թրերի նման քսվում էին իրար:
  • Քամին սկզբում քշեց թեթև, իսկ հետո գազանաբար պոկեց թույլ ամրացրած տանիքները:
  • Տարերքը կամացկամաց սեղմում էր իր չարագույժ օղակը:
  • Չոր խոտը շատ արագ ու հեշտ է վառվում անգամ փոքրիկ կայծից:
  • Դժվարությամբ է հարմարվում նոր վայրում:
  • Արահետը ոչ թե գնում էր դեպի գյուղը ուղիղ գծով, այլ շարունակ ծառերի մեջ գալարվելով:

Կետերի փոխարեն գրի՛ր ձևի պարագաներ:

  • Դելֆինները բաց ակվարիումից ուրախ  լողում էին դեպի ազատություն:
  • Տղան դանդաղ մոտեցավ տնօրենի սենյակի դռանը:
  • Լուռ  նայում էր իրիկնային տերևների ու թփերի տարուբերումին:
  • Նրանք լուռ լսում էին ջրերի ձայնը:

Դերբայական դարձվածները դարձրո՛ւ երկրորդական նախադասություններ:

  • Սենյակները ներկելիս՝ պատուհաններն ու դռները փակ պիտի լինեն:

Պատուհաններն ու դռները պիտի լինեն սենյակները ներկելիս:

  • Հողից հանելիս՝ որդն իսկույն խեղճանում է:

Որդն իսկույն խեղճանում է հողից հանելիս։

  • Մի՞թե մտածող մարդն անտարբեր կմնա՝ հանդիպելով այդ ճանապարհներից մեկին:

Մտածող մարդն անտարբեր չի մնա հանդիպելով այդ ճանապարհներից մեկին։

  • Մի սկսնակ բանաստեղծ այցելության է գնում Վիկտոր Հյուգոյին և խոսում իր մտադրությունների մասին:

Բանաստեղծը Վիկտոր Հյուգոյի հետ այցելության ժամանակ խոսում է իր մտադրությունների մասին։

  • Քաղցից թուլացած կենդանիներն իրենք են հեշտությամբ կեր դառնում առյուծների համար:

Առյուծների համար կեր են դառնում քաղցից թուլացած կենդանիները։

Կետադրի՛ր:

  • Դիմացս՝ բարձրաբերձ լեռներն են ծածկված արծաթազօծ ձյան շերտով:
  • Գիշերվա՝ ժամը տասն էր, երբ երեքն էլ հյուրանոցից դուրս եկան:
  • Գիշերային մուգ կապույտ երկինքը՝ պարզ էր, աստղերը սովորականից խաղաղ:
  • Տիրոջ և ստրուկի վիճակի մեջ էինք, և տերը՝ նա էր:
  • Երկու քունքերիս երակներն ուռել էին, և ականջներումս լսվում էր մի անորոշ բզզոց:
Posted in Հայոց լեզու 8

Պարագայական բացահայտիչ

  • Ժամանակի պարագայական բացահայտիչը կոնկրետացնում է գործողության կատարման ժամանակը:

Այստեղ՝ մեր կրթահամալիրում, նախագծային կրթություն է իրականացվում:

  • Տեղի պարագայական բացահայտիչը կոնկրետացնում է գործողության կատարման տեղը:

Ընդգծի՛ր պարագայական բացահայտիչները՝ նշելով տեսակը: Կետադրի՛ր:

  • Ձորի երկու կողմում՝ թավուտ անտառների մեջ արջեր շատ են լինում:
  • Պապս արթնանում է վաղ առավոտյան՝ ուղիղ ժամը վեցին:
  • Երևանում՝ Աբովյան փողոցում աշխույժ եռուզեռ է:
  • Հաջորդ օրը՝ շոգ կեսօրին նա տուն վերադարձավ:
  • Դրսում՝ մայթերին տների անկյուններում կուտակվել էին չորացած տերևներ:
  • Ձմռանը՝ առաջին ձյան գալուն պես հովիվներն իջնում են սարերից:
  • Նա՝ բոլորովին որբ եկել էր Բաթում իր ազգականի մոտ:

Կետերի փոխարեն գրի՛ր պարագայական բացահայտիչներ:

  • Մարինեն լուռ նստել էր բակում՝ պապի խնամած այգում:
  • Առաոտյան՝ արևը բացվելուն պես, Արամը սպասում էր ընկերներին:
  • Այս գիրքը վերցրել եմ պահարանից՝ գրքերով լի դարակից:
  • Մայրս որոշել է անպայման վերադառնալ տուն՝ իր ծննդավայր:
  • Երեկ՝ առավոտյան,  ձիով վերադառնում էի վերին գյուղերից:

Ժամանակի պարագա-երկրորդական նախադասությունները դարձրո՛ւ դերբայական դարձվածներ:

  • Փորձված որսորդը, երբ գիշերը եղեգները խշշում են, լարում է լսողությունը:Գիշերը եղեգները խշշալիս՝ փորձված որդորդը լարում է լսողությունը։
  • Երբ կամուրջն այրվեց, Պուբլիուս Հորացիուսը թռավ ջուրն ու բարեհաջող հասավ յուրայիններին: Պուբլիուս Հորացիուսը թռավ ջուրն ու բարեհաջող հասավ յուրայիններին, երբ կամուրջն այրվեց:
  • Երբ նայում ենք Երկրին, չենք կարող նրանով չհիանալ: Երկրին չնայելով չենք կարող չհիանալ նրանով:
  • Երբ իսպանացիները ցամաք ելան Հաիթիում, տեսան, որ կղզու բնակիչները նիզակով ձուկ են բռնում: Կղզու բնակիչները նիզակով ձուկ են բռնում, երբ իսպանացիները ցամաք ելան Հաիթիում:
  • Երբ աշխարհի յոթ հրաշալիքներից մեկը համարվող այդ տաճարի շինարարությունն ավարտին հասավ, զարմանք ու հիացմունք առաջացրեց բոլոր նրանց մեջ:

Զարմանք ու հիացմունք առաջացրեց բոլոր նրանց մեջ, երբ աշխարհի յոթ հրաշալիքներից մեկը համարվող այդ տաճարի շինարարությունն ավարտին հասավ:

Տեղի պարագա-դերբայական դարձվածները դարձրո՛ւ երկրորդական նախադասություններ:

  • Սպանություն իրականացրած վայրում ոստիկանները փորձաքննություն էին անցկացնում:  Ոստիկանները փորձաքննություն էին անցկացնում, սպանություն իրականացրած վայրում:
  • Նավի խորտակված վայրից մարմինները չէին կարողանում դուրս բերել:Մարմինները չէին կարողանում դուրս բերել, նավի խորտակված վայրից:
  • Նա երկար կանգնեց աղջկա հետ պայմանավորված վայրում: Աղջկա հետ պայմանավորված վայրում նա երկար կանգնեց:
  • Ծերունին երազում էր վերադառնալ երիտասարդ տարիներն անցկացրած վայրերը:  Երիտասարդ տարիներն անցկացրած վայրերը ծերունին երազում էր վերադառնալ:
Posted in Հայոց լեզու 8

Ժամանակի պարագա

Այսօր մեր դասընկերոջ ծննդյան օրն է:

Այսօրվանից փակվում են բոլոր դպրոցները:

Այսօրվա դասն անհետաքրքիր էր:

Ժամանակի պարագան ցույց է տալիս գործողության կատարմանժամանակը (ե՞րբ, երբվանի՞ց, երբվա՞):

Գտի՛ր ժամանակի պարագաները:

• Մթնաձոր տանող միակ ուղին առաջին ձյունի հետ փակվում է, մինչև գարուն ոչ մի մարդ ոտք չի դնում անտառներում:

• Սակայն Մթնաձորում այժմ էլ թավուտ անտառներ կան:

• Մի օր էլ, բլրակը բարձրանալիս, ոտքս սայթաքեց, ու ընկա:

• Արդարացի որոշումից հետո լիովին հանգստացել էին:

• Հեթանոսական շրջանի նավասարդի գիշերը զարթնում էին ճրագը վառում և միայն վաղորդյան ճաշ անում:

Կետերի փոխարեն դի՛ր ժամանակի պարագաներ (ե՞րբ, երբվանի՞ց, երբվա՞):

• … ստանձնում է գործարանի տնօրենի պաշտոնը:

•երեկ ոչ ոքի չէին սպասում:

• Այդ կինը այսօր չկա:

• Մի քիչ առաջ պատմությունը բոլորին պատմում էր:

•մի քանի րոպե առաջ զգեստը վնասեց:

Ժամանակի պարագա-երկրորդական նախադասությունըտրոհվում է ստորակետով:

• Երբ գիշերը հեռախոսը զնգում է, անմիջապես վատ բան ենքմտածում:

Համակատար դերբայով (երգելիս) կազմված դերբայականդարձված-ժամանակի պարագան տրոհվում է.

• նախադասության սկզբում և վերջում՝ բութով. – Եռօրյաճամփորդության գնալիս՝ հարկավոր է վերցնել տաքծածկոցներ: – Հարկավոր է վերցնել տաք ծածկոցներ՝ եռօրյաճամփորդության գնալիս:

• նախադասության մեջտեղում՝ երկու կողմից ստորակետերով. –Մեր դասարանի սովորողները, ավտոբուսով երկարճանապարհ գնալիս, զվարճալի խաղեր են խաղում:

Կետադրի՛ր:

1. Ամռանը ,երբ ջուրը պակասում է ,գյուղացիներն սկսում են վիճելմի կաթիլի ջրի համար:

2. Աշխարհի քաղաքական քարտեզը թերթելիս, մարդ հաճախզարմանում է:

3. Վիթխարի հզորության հողափոր մեքենան ,տեղից տեղփոխադրվելիս ՝մարդու կամ ձիու քայլելուն նմանվող շարժումներ է անում:

4. Տրոյական պատերազմից քսան տարի էր անցել ,արդեն երբՈդիսևսը տուն վերադարձավ:

5. Ծովափին կանգնելիս՝ աղջիկը հայացքը հառում էր հեռուհորիզոնին:

Դերբայական դարձվածները դարձրու՛ երկրորդականնախադասություններ. ուշադի՛ր եղիր կետադրության փոփոխությանը:

• Անգղերի կռնչոցից վախենալիս՝ ձիերը խլշում են ականջները:

• Ժայռի կատարին բազմելիս՝ արծիվն ակնդետ նայում է երկնիլազուրին:

• Օրիորդը գլուխը կախում էր՝ մտածության մեջ ընկնելիս:

• Ընկերը, այլայլված անկյունից անկյուն քայլելիս, չնկատեց ներսմտած աղջկան:

Շարահյուսորեն վերլուծի՛ր նախադասությունը:

• Այժմ էլ, եթե բարձրանաք մեր գյուղի վերին բլուրները, ուրամռան լուսնկա գիշերներին եզները մեղմ որոճացել են, դուք կհանդիպեք մեր հանդերի ամենախորամանկ կենդանուն՝ աղվեսին:

բարանանք-ստորոգյալ
գյուղի-հատկացուցիչ.
մեր-հատկացուցիչ.
բլուրները-ենթակա.
վերին -տեղի պարագա.
այժմել-ժամանակի պարագա.
եզները-ենթակա.
գիշերներին- ժամանակի պարագա.
ուրամռան լուսնկա-որոշիչ.
որոճացել են -ստորոգյալ.
մեղմ-ձևի պարագ

Posted in Հայոց լեզու 8

Տեղի պարագա

Ես թողել եմ հեռվում դալարագեղ այգին:

Ես գալիս եմ հեռվիցևգնում եմհեռու՝ անհայտ ու անժամանակ:

Փողոցով մի հին մեքենա սլացավ:

Ընդգծված բառերը ցույց են տալիս գործողության տեղ. դրանքտեղի պարագաներ են (ու՞ր, որտե՞ղ, որտեղի՞ց, որտեղո՞վ):

Գտի՛ր տեղի պարագաները:

• Կացարանի պատուհանից պոկված լույսի բույլը խճճվել էրծիրանենու սաղարթում:

• Սողոմոնի հայացքը ընկերոջ ափում բնակալած նամակի ճոթինէր:

• Կիսամութի մեջ նրանք նման էին կաթիլների՝ շարժուն ու տաք:

• Հետո հնչյունները պոկվեցին երկնքից, դարձան կապույտ հուլունքներ:

• Հնչյունները նրան տարան իր հարազատ ծննդավայր:

Կետերը փոխարինի՛ր տեղի պարագաներով (ու՞ր, որտե՞ղ, որտեղի՞ց, որտեղո՞վ):
• Ե՞րբ կբացվի պայծառ առավոտ :

•Այգի  ենք գնում ամեն օր:

• Մութ անտառում բուի կռինչն է տարածվում մեկ-մեկ:

• երկնքից լույս էր կաթկթում:

• Արորով ինձ … հանեցին:

Տեղի պարագա-երկրորդական նախադասությունները տրոհվում ենստորակետով:• Գյուղով անցնող ծերունին եկավ այնտեղ, ուր եղբայրներն էինկանգնած:

Կետադրի՛ր: Այնուհետև երկրորդական նախադասություններըդարձրու դերբայական դարձվածներ (բառակապակցություններ):

1. Մենք թաքնվեցինք այնտեղ ՝ուր խիտ եղեգներ էին աճում:

2. Նրա հայացքը գնաց այնտեղ, որտեղից պատանին ձեռք էր պարզել:

3. Ուղիղ երկու շաբաթ Մաշտոցը դուրս չեկավ այնտեղից, ուր փակվել էր աղոթելու համար:

4. Զորավարն անցնում էր այնտեղով, որտեղով երեկ թշնամուզորքն էր սլացել:

5. Մշուշ էր բարձրանում այնտեցից, ուր ձյունը բարդաբոյ էրհասնում:

Շարահյուսորեն վերլուծիր նախադասությունը:• Սողոմոնը փակեց աչքերը. օտար բառերի միջից նա լսում էրհին-հին մի զրույց բարության, լավի ու մարդկայնությանմասին, որը տկար էր ու անզոր, երբ աշխարհը լի էրչարությամբ ու դաժանությամբ:

Սողոմոնը-ենթակա.
փակեց-ստորոգյալ.
աչքերը-ուղիղ խնդիր
օտար-որոշիչ.
բառերի միջից
նա-ենթակա.
լսում էր-ստորոգյալ.
հին-հին-որոշիչ.
զրույց-ուղիղ խնդիր.
բարության-հատկացուցիչ.
լավի ու մարդկայնությանմասին-հատկացուցիչ.
տկար-որոշիչ.
անզոր-որոշիչ.
երբ-ժամանակի պարագա.
աշխարհը-ենթակա.
լի էր-ստորոգյալ.

Posted in Հայոց լեզու 8

Վերաբերության խնդիր

Թերակղզու բնակիչները մի պատմություն են պատմում անծանոթծերունումասին:

Այդ օրը բոլորը վիճում էին հեղափոխությանշուրջ:

Պապը անընդհատ հարցնում էր զինվորթոռից:

Վերաբերության խնդիրը այն առարկան կամ անձն է, որի շուրջ կամվերաբերմամբ կատարվում է գործողությունը:

Գտի՛ր վերաբերության խնդիրները:

• Նրա շուրջը զանազան պատմություններ էին պտտվում:

• Քո վերաբերյալ իմ ձեռքի տակ եղած նյութերն արդեն իսկբավարար են ձերբակալելու համար:

• Արիության, փառքի ու սխրանքի մասին ես մոռանում էի այս դառնագին հողում:

• Ուսուցչիս նկատմամբ իմ հոգածությունը տարիների ընթացքում չխամրեց:

• Ծննդյան օրվա առթիվ ստացած շնորհավորանքները չէին մեղմացնում սրտի վիշտը:

Կետերի փոխարեն լրացրու վերաբերության խնդիրներ:

• Դու …. Ուրիշներից կարծիքներ ես հավաքում:

• Երբեմն ինձ հարցնում էր գրքերի, դասերի ,տնայինների վերաբերյալ հարցեր:

•բանավեճի շուրջ  լուրջ քննարկումներ սկսվեցին:

• Քթի տակ ինքն իրեն խոսում էր …, …, …:

•հանցագործի մասին ոչ մի տեղեկություն չունեին:

Շարահյուսորեն վերլուծիր նախադասությունը:
• Ջրի կաթիլներով ողողվում էին փոքրիկ շենքի խղճուկ պատերը, իսկ ծերունին աչքերով փորձում էր ստուգել ներսակողմիկազմվածքի ամրությունը:

պատերը—ենթակա
ողողվում էին—ստորոգյալ.
կաթիլներով— միջոցի խնդիր
ջրի—հատկացուցիչ
խղճուկ-որոշիչ.
շենքի— հատկացուցիչ.
փոքրիկ—որոշիչ.
ծերունին—ենթակա.
աչքերով—միջոցի խնդիր
փորձում էր—ստորոգյալ.
ստուգել—ստորոգյալ.
ներսակողմիկազմվածքի—հատկացուցիչ.
ամրությունը—ուղիղ խնդիր

Կետադրիր.

1. Երկու մոմ, իբրև հույսի կերոններ մարմրում էին տաճարիներսում:

2. Շենքը մի քանի հարկաբաժին ուներ և դրանցում միասին բնակվում էին՝ Կամսարական հինգ եղբայրները:

3. Նրանք իջնում էին բարձր լեռներից, որոնց գոգերում ծվարել ենգյուղերը ,որտեղ խավար խեղճություն կա:

4. Գնում էին հազար գույնի ձիեր քուռակներով, ու դեռ անծինթամբած ու մերկ դեղձան ու սպիտակ բաշերով:

5. Երևանյան գեղեցիկ անդորրավետ մի տուն էր ՝Գրիգոր պապիերբեմնի տունը հաստատուն հիմքերով ու պատերով, շոգիցպաշտպանող նեղ լուսամուտներով փայտե պատշգամբով:

Երկրորդական նախադասությունները դարձրեք բառակապակցություններ (դերբայական դարձվածներ)՝օգտագործելով վերաբերության խնդիրներ:

• Կինը մտածում է, որ նրանից գլուխ չի հանում:

• Նա հարցրեց աղջկան, թե որտեղ են տանեցիները:

• Ապա խոսեց Աշոտ սեպուհը, որ պարսից զորավարը զորք է բերել Հայաստան:

• Նա զարմանում էր, թե ինչ է իր մեջ տեղի ունենում:

• Բեշիրը մտածում էր, որ իր անունը լսելիս սարսափահար ենլինում: