Category: Քիմիա 8

Ածխաթթվական գազի հատկանիշները․

Ածխաթթնական գազը անգույն, անհոտ, թույլ թթվահամով, օդից 1,5 անգամ ծանր գազ է։ Այդ պատճառով էլ այն կարելի է հեղուկի նման մի անոթից զգուշորեն տեղափոխել մյուսի մեջ։ Ածխաթթվական գազը կարելի է նաև հեղուկացնել՝ միայն բարձր ճնշման տակ, իսկ մթնոլորտային ճնշման պայմաններում պնդացնել՝ վերածելով «չոր սառույցի», որը ձեզ անպայման ծանոթ է։

Ածխաթթվի աղերը[խմբագրել 

Ածխաթթվական գազը լուծվում է ջրում՝ առաջացնելով ածխաթթու, որը հիմքերի հետ գոյացնում է աղեր՝ կարբոնատներ և հիդրոկարբոնատներ։ Դրանցից են մեզ բոլորիս լավ հայտնի սոդան` նատրիումի կարբոնատը (Na2CO3), և խմելու սոդան՝ նատրիումի հիդրոկարբոնատը (NaHCO3): Ածխաթթվի մյուս աղը` կալցիումի կարբոնատը (CaCO3)։

Ածխաթթվի առաջացումը[խմբագրել 

Բնության մեջ հանդիպում է հսկայական քանակությամբ և միանգամից 3 ձևով՝ կավճի, կրաքարի և մարմարի։ Այդ ապարների հզոր շերտերը հասնում են մինչև երկրակեղևի խորքերը, որտեղ ստորգետնյա խոր հորիզոնների ջերմությունը քայքայում է կարբոնատները, և անջատվում է ածխաթթվական գազ։ Ժայթքելով երկրակեղևի ճեղքերի և հրաբուխների խառնարանների միջով՝ ածխաթթվական գազը դուրս է գալիս մթնոլորտ։ Մարդկանց և կենդանիների շնչառության, զանազան նյութերի այրման և փտման ժամանակ նույնպես անջատվում է ածխաթթվական գազ։

Ածխաթթու գազը և բնապահպանությունը[խմբագրել 

Մթնոլորտում, հատկապես նրա վերին շերտերում, ածխաթթվական գազի պարունակության չնչին աճն ազդում է Երկրից Տիեզերք ջերմանցման բնական ընթացքի վրա, որի հետևանքով նկատվում է Երկրի միջին ջերմաստիճանի աճի միտում, որն այլ կերպ անվանում են ջերմոցային էֆեկտ։ Վերջինիս դեմ պայքարը ներկայումս լուրջ էկոլոգիական խնդիր է։ Օդում ածխաթթվական գազի քանակի չափավորությունը (մոտավորապես 0,03%) մարդու համար շատ կարևոր է, քանի որ այն թունավոր է։ Այդօրինակ «աղետներից» մեզ փրկում են կանաչ բույսերը, որոնց հիմնական սնունդը ածխաթթվական գազն է, բույսերի տերևները կլանում են ածխաթթվական գազը՝ փոխարենը մեզ տալով այնքան անհրաժեշտ թթվածինը։ Ածխաթթվական գազը հիմնականում օգտագործվում է սննդի արդյունաբերության մեջ՝ գազավորված ըմպելիքներ, փրփրուն գինիներ, պահածոյված սննդամթերք պատրաստելու համար։ Չոր սառույցը հիանալի սառնազդակ է, 2 անգամ ավելի արդյունավետ, քան սովորական սառույցը։ Այն օգտագործվում է շուտ փչացող մթերքները պահպանելու և տեղափոխելու համար։

Կրակմարիչ[խմբագրել 

Ածխաթթվական գազը չի այրվում և այրմանը չի նպաստում. այդ հատկության շնորհիվ այն օգտագործվում է հրդեհները մարելու համար։ Կրակմարիչները լիցքավորում են ածխաթթվական գազով կամ նատրիումի հիդրոկարբոնատի լուծույթով։ Այս դեպքում բալոնի վերին մասում ամրացվում է ծծմբական թթվով լցված սրվակ։ Կրակմարիչը գործի դնելիս ծծմբական թթուն խառնվում է նատրիումի հիդրոկարբոնատի հետ։ Փոխազդեցության հետևանքով անջատվում է ածխաթթվական գազ, որը հեղուկի հետ առաջացնում է շիթ և մեծ ճնշման տակ դուրս մղվում կրակմարիչից։ Փրփուրը ծածկում է այրվող առարկայի մակերեսը, մեկուսացնում այն օդի թթվածնից և, այրումը դադարեցնելով, հանգցնում է կրակը։ Ածխաթթվական գազը հայտնաբերել է հոլանդացի քիմիկոս Յա.վան Հելմոնտը 1620 թ-ին։ Կրաքարի վրա հանքային թթու ավելացնելով՝ նա ստացավ նոր «օդ» (գազ), որն անվանեց «անտառային օդ», քանի որ այդ գազը ստացվում էր նաև ծառերի այրումից։ («Գազ» բառը ներմուծել է Հելմոնտը, որը հունարեն նշանակում է քաոս)։ Ածխաթթվական գազի բաղադրությունն առաջինը հաստատել է ֆրանսիացի քիմիկոս Ա.Լ.Լավուազիեն։ ԻտալիայիՆեապոլ քաղաքի մոտ գտնվող «Շան քարանձավում» (այնտեղ մտնող շները սատկում են) և Ճավա կղզու «Մահվան հովտում» երկրի ընդերքից դուրս է գալիս ածխաթթվական գազ, որը, օդից ծանր լինելով, կուտակվում է անձավների գետնամերձ մասերում և շնչահեղձ անում այնտեղ հայտնված կենդանիներին։ Այդ առումով ստորգետնյա բոլոր խոր անձավները վտանգավոր են. այդպիսի տեղերում հայտնվելիս պետք է զգուշանալ ածխաթթվական գազի պատահական կուտակումներից։

^{1. 16}O և ¹⁸O երկու իզոտոպների միջուկներում պրոտոնների ընդհանուր գումարն է:

1. 18    3. 17

2. 16    4. 19

2. Ո՞ր նյութում է թթվածնի զանգվածային բաժինն ամենամեծը:

1. Ջրում    3. ավազում(SiO₂)

2. կավիճում(CaCO₃)    4. ածխաթթու  գազում(CO₂)

Mr(H₂O)=1·2+16=18

w (O)=16/18·100%

3.ա/Որշարքումեն ներառվածմիայնհիմնայինօքսիդները

1. CaO,CO,CO₂    3. N₂O₅,P₂O₅,BaO

2.CuO,Fe₂O₃,MgO      4.Mn₂O₇,NO,ZnO

Հիմնային օքսիդները առաջանում են միայն մետաղներից: I, III, IV կետերում կան C և N տարրերը որոնք մետաղ չեն: Իսկ II-ում օքսիդները առաջացել են Cu, Fe, Mg-ից, որոնք մետաղներ են:

բ/Գրեք ընտրված օքսիդների  և ֆոսֆորական թթվի միջև ռեակցիաների հավասարումները:

3CuO+2H₃PO₄=Cu⁺²₃(PO₄)^-3₂+3H2O

3MgO+2H₃PO₄=Mg₃(PO₄)₂+3H₂O

3CaO+2H₃PO₄=Ca₃(PO₄)₂+3H₂O

3K₂O+2H₃PO₄=2K₃PO₄+3H₂O

3Na₂O+2H₃PO₄=2Na₃PO₄+3H₂O

4. ա) Ո՞րեղանակովկարելի էլաբորատորիայում թթվածին ստանալ.

1. մեթանի և ջրային գոլորշիների փոխազդեցությամբ

2. նատրումի և ջրի փոխազդեցությամբ

3. կալիումի պերմանգանատի քայքայելով

4. հեղուկացված օդը թորելով:

բ)  Գրել  քիմիական ռեակցիայի հավասարումը:

2KMnO₄  =  K₂MnO₄  + MnO₂ + O₂

5. Ինչի՞էհավասար օքսիդներումթթվածնիօքսիդացմանաստիճանը.

1. 32    3. -1

2. +1    4. -2

6. Որքա՞ն էմեկատոմթթվածնիիրականզանգվածը(գ).

1.32        3. 2,656∙10^-23

2. 16        4.53,44∙10^-27

7. Ո՞ր պրոցեսինբնությանմեջթթվածինըչիմասնակցում.

1. տեղումների առաջացում   3. նեխում

2. ժանգոտում    4. այրում

9. ա) Նյութերիցո՞րզույգիհետթթվածինըչիփոխազդում.

1.Na և S        3.H₂ և P

2.MgO և H₂O   4.CH₄ և Fe

բ)Գրելհնարավորքիմիականռեակցիաներիհավասարումները:

4Na + O₂ = 2Na₂O

S + O₂ = SO₂

2H₂ + O₂ = 2H₂O

4P + 5O₂ = 2P₂O₅

CH₄ + 2O₂ = CO₂ + 2H₂O

3Fe + 2O₂ = Fe₃O₄

10. Ինչպե՞ս է կոչվում այն ռեակցիան, որի ժամանակ մեկ բարդ նյութից առաջանումէ մի քանի նյութեր.

1. միացման

2. փոխանակման

3. քայքայման

4. տեղակալման

բ) Գրելհամապատասխան քիմիական ռեակցիայիհավասարումը…….:  

Cu(OH)₂ = Cu + H₂O

11. Բնութագրիրթթվածինտարրը` նրատարածվածությունըբնության մեջ …….

ա)կարգաթիվը 8,

բ)ատոմի բաղադրությունը` 8 նեյտրոն, 8 էլեկտրոն, 8 պրոտոն

գ)էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը 1s²2s²2p⁴

դ)ո՞ր պարբերության տարր է 2-րդ,

ե)ո՞ր խմբի և ենթախմբի տարր է 6-րդ խմբի և գլխավոր ենթախումբ,

զ)ինչպիսի՞ տարր է` մետաղ  է, թե՞ ոչմետաղ, ոչ մետաղ

է) ալոտրոպ տարաձևությունները, իզոտոպները- 16O,17O,18O, օքսիդացման աստիճանները -2, −1

12. Քիմիական տարրի կարգաթիվը 8 է: Ո՞րնէ 5 մոլեկուլ այդ տարրի ատոմներիցկազմված նյութը.

1. 5O₂     3. 5O

2. O₅       4. 5P

13.ա)Ո՞րնյութիհետթթվածինըկարողէփոխազդել.     1)Au, 2)Fe,  3)P , 4)S , 5) Cl₂,  6)Ne

1. 1, 2                                             3. 2, 3, 4:
2. 4, 5, 6                                         4.  1, 2, 3, 4, 5

բ)Գրել համապատասխանռեակցիաներիհավասարումները:

S + O₂ = SO₂

4P + 5O₂ = 2P₂O₅

3Fe + 2O₂ = Fe₃O₄

14. Ո՞րեղանակովկարելիէլաբորատորիայումթթվածին ստանալ.

1) ջրի էլեկրտոլիզից

2) բերթոլեի աղի քայքայումից

3)կալցիումի կարբոնատի քայքայումից

4) կալիումի պերմանգանատի քայքայումից

5) ալյումինի և ալկալու փոխազդեցությունից

Ճիշտ պատասխանըբերվածէ թվերիշարքիտեսքով.

1. 2,4,5                2.  1,5          3.  1, 2, 4                   4.  1,3,4:

բ)Գրելհամապատասխանռեակցիաներիհավասարումները……………..:

2H₂O = 2H₂ + O₂

2KClO₃=2KCl +3O₂

2KMnO₄  =  K₂MnO₄  + MnO₂ + O₂

15.ա)Գրելայնռեակցիաների հավասարումները, որոնց օգնությամբ կարելի է իրականացնել հետևյալ փոխարկումները նշելովռեակցիաների տեսակները.

KMnO_4 —>O₂  —> P₂O₅  —>  H₃PO₄  —>  Ca₃(PO₄)₂ 

2KMnO₄ =  K₂MnO₄ + MnO₂ + O₂         -քայքայման

5O₂ + 4P = 2P₂O₅      — միացման

P₂O₅ + 3H₂O = 2H₃PO₄   — միացման

2H₃Po₄ + 3Ca(OH)₂ = Ca₃(Po)₂ + 6H₂O — Փոխանակման

բ)Երկրորդվերօքսռեակցիայիհամարկազմելէլեկտրոնայինհաշվեկշռիհավասարումը, հավասարեցնել, նշելվերականգնիչըևօքսիդիչը:

գ) Պատասխանում նշված է օքսիդիչի և վերականգնիչի գործակիցների գումարը

1. 4        3.  9
2. 5        4.11

16. Ինչպիսի՞քիմիականկապերեն առկահետևյալմիացություներում`O₂ , H₂O , KF_—ում .

1. իոնային, բևեռային կովալենտ, ոչ բևեռային կովալենտ

2. բևեռային կովալենտ, իոնային, ոչ բևեռային կովալենտ

3. ոչ բևեռային կովալենտ, բևեռային կովալենտ, իոնային

4. միայն իոնական

17.Համապատասխանացնելռեակցիաներիտեսակներըևօրինակները.
ա.միացման                         1.2KOH+H₂SO₄=K₂SO₄+2H₂O
բ.քայքայման                      2.CaCO₃=CaO+CO₂
գ.փոխանակման                 3.Zn+2HCl=ZnCl₂+H₂
դ.տեղակալման                  4.H₂+Cl₂=2HCl
Ընտրել ճիշտ պատասխանների շարքը
1.ա4,բ2,գ1,դ3
2.ա1,բ4,գ3,դ2
3.ա3,բ2,գ1,դ4
4.ա4,բ2,գ3,դ4

18.Ինչէօզոնը:

1/ թթվածնի ալոտրոպ ձևափոխություն

2/թթվածնի իզոտոպ

3/ թթվածնի իզոմեր

4/ջրածնի և թթվածնի միացություն

19.Որշարքումէպահպանվածնյութերիմետաղ—հիմնայինօքսիդ—հիմք—թթու—աղհաջորդականությունը.
1.C-Fe₂O₃-H₂SO₄-Fe(OH)₂                 3.Fe-CO₂-KOH_HCl-FeCl₂
2. Ca-MgO-KOH-HNO₃   -NaCl          4.P-Na₂O-HCl-KOH-ZnC_l

20.Հաստատեք կամ հերքեք պնդումների ճշմարտացիությունը թթվածին պարզ նյութի վերաբերյալ:
ա/մասնակցում է բույսերի և կենդանիների շնչառական գործընթացին: այո

բ/ջրի մոլեկուլում զանգվածային բաժինը կազմում է 88,9%: այո

գ/մտնում է բոլոր օքսիդների բաղադրության մեջ: այո

դ/օդից թեթև է: այո

զ/ ստացվում է ջրի քայքայումից: այո

ե/ունի հոտ,համ: ոչ

Թեմա`Ջրածին: Թթուներ: Աղեր:

1.Արտահայտություններից  ո՞րն  է ոչ  թե  պարզ  նյութ  ջրածնի. այլ  ջրածին  տարրի  մասին.

ա) ջրածինն  ամենաթեթև  գազն  է

բ) ջրածինը  մտնում  է  թթուների  կազմի  մեջ

գ) ջրածինը  փոխազդում  է  թթվածնի  հետ

դ) ջրածինն  աստղերի  մթնոլորտի  հիմնական  բաղադրամասն  է

2.Լաբորատոր  պայմաններում  ջրածին  կարող  են  ստանալ  որոշ  մետաղների  և  թթուների  փոխազդեցությունից:Գրեք  այդպիսի  ռեակցիայի  հավասարման  մեկ  օրինակ:

3.Ինչպե՞ս  են  անվանում  երկու  ծավալ  ջրածին  ու  մեկ  ծավալ  թթվածին  խառնուրդը.                         

1)շմոլ                                         

3) շառաչող  գազ                        

2) թունավոր  գազ                          

4)  ջրագազ 

4.ա)Նշված  մետաղներից  ո՞րը  կփոխազդի  թթվի  հետ. առաջացնելով  ջրածին.                1.Cu                  

2.Al

3.Ag   

4.Hg

բ) Գրեք  այդ  մետաղի  և   աղաթթվի  հետ  քիմիական  ռեակցիայի  հավասարումը:

2Al+6HCL=2AlCL3+3H2

գ) նշեք  ռեակցիայի  տեսակը:

Տեղակալման

5.Փակ  անոթում  պայթացրել  են  10գ  ջրածին  և  16գ  թթվածին:         

Ո՞ր  գազն  է  մնացել  պայթունից  հետո.                      

1.ջրածին                        

2. չի  մնացել                         

3. թթվածին    

4. երկուսն  էլ     

6.Կալցիումի  ֆոսֆատի  բանաձևն  է.                    

1. Ca₃P₂                  

2. Ca₃(PO₄)₂                   

3. CaHPO₄                   

4. Ca(H₂PO₄)₂ 

7.Ոˆր ջրածնային միացության մեջ ` ջրածնի պարունակությունը ամենամեծը.     1.H₂S    

2.CH₄    

3.NaHCO₃    

4.HNO₃                                                                                       

8.Ներքոբերյալ  նյութերից  առանձին  սյունակով  գրեք  հիմքերի,թթուների  և  աղերի  բանաձևերը  և  անվանեք. HNO₃, PH₃, CaBr₂, Ba(OH)₂,  N₂O₅, H₂SO₄, NaNO₃, B₂O₃, CO₂, H₃PO₄,NaOH, AlPO₄, MgCO₃, K₂SO₄, H₂S, BaSO₄, Zn(NO₃)_2:,HCl,KCl,Al(OH)₃                                                                                      

հիմք	թթու	աղ
Ba(OH)2	HNO3	NaNO3
NaOH	H2SO4	AlPO4
Al(OH)3	H3PO4	BaSO4
	HCl	Zn(NO3)2
		KCl

  HNO_{3-ազոտական թթու}
Ba(OH)_{2-բարիումի հիդրօքսիդ}
H₂SO_{4-ծծմբական թթու}
NaNO_{3-նատրիումի նիտրատ}
H₃PO_{4-ֆոսֆորական թթու}
NaOH-նատրիումի հիդրօքսիդ
AlPO_{4-ալյումի ֆոսֆատ}
BaSO_{4-բարիումի սուլֆատ}
Zn(NO₃)_{2-ցինկի նիտրատ}
HCl,KCl-աղաթթու, քլորիդ
Al(OH)_{3-ալյումի հիդրօքսիդ}

 9.Հետևյալ  հավասարումներից   ո՞րն  է  տեղակալման  ռեակցիա.                     

1.2Al +3S=Al₂S₃                     

2.2HgO=2Hg+O₂                     

3. Mg+2HCl=MgCl₂+H₂             

4. CaO+HCl= CaCl₂+H₂O   

10.Երկրագնդի կեղեվում ջրածինն առկա է՝     

1.միայն ազատ վիժակում     

2.միայն միացությունների ձևով     

3. և ազատ վիճակում ևմիացությունների ձևով     

4.բացակայում է                                                                                                                                                          11. . Ինչպիսի ՞ քիմիական  կապեր  են  առկա  հետևյալ  միացություներում`H₂ , CaH₂.H₂S _—ում .   

1. իոնային,բևեռային  կովալենտ, ոչ  բևեռային  կովալենտ  

2. բևեռային  կովալենտ, իոնային, ոչ  բևեռային  կովալենտ  

3. ոչ  բևեռային  կովալենտ, իոնային , բևեռային  կովալենտ,   

4.  միայն  իոնական   

12. Ջրածնի   ¹H, ²H, ³H  իզոտոպների  միջուկներում  նեյտրոնների  թվերը                            համապատասխանաբար  հավասար  են.              

1/ 1, 2, 3                            

2/ 0, 0, 1

3/ 0, 1, 2                                               

 4/ 1, 1,1 

13. Ոˆր \շարքում է գրված միայն թթուների բանաձևեր,գրել այդ թթուների անունները/         1.KCl,H₂SO₄,NaOH,SO₂        

2.H₃PO₄,Na₂CO₃,CO₂,CaO        

3.K₂O,BaCO₃,HF,NaCl        

4.HCl,HNO₃,H₂SO₄,H₂CO₃ (աղաթթու, ազոտական թթու, ծծմբական թթու, ածխաթթու)

14.Կազմեք կալցիումի(Ca) և ալյումինի(Al)առաջացած աղերը ստորև նշված թթվային մնացորդների հետև աբվանեքա) նիտրատ` (NO<sub>3</sub>) <sup>–</sup>բ) սուլֆիտ` (SO₃) ^2– գ)սուլֆատ` (SO<sub>4</sub>) <sup>2–</sup> դ) բրոմիդ` Br^– ե) ֆոսֆատ` (PO4) <sup>3-</sup> զ) սուլֆիդ` S^2-      

Ca+NO₃=Ca(NO₃)_{2-կալցիումի նիտրատ}

Al+NO₃=Al(NO₃)_{3-ալյումինի նիտրատ}

Ca+SO₃=CaSO_{3-կալցիումի սուլֆիտ}

Al+SO₃=Al₂(SO₃)_{3-ալյումինի սուլֆիտ}

Ca+SO₄=CaSO_{4-կալցիումի սուլֆատ}

Al+SO₄=Al₂(SO₄)_{3-ալյումինի սուլֆատ}

Ca+Br=CaBr_{2-կալցիումի բրոմիդ}

Al+Br=AlBr_{3-ալյումինի բրոմիդ}

Ca+PO₄=Ca₃(PO₄)_{2-կալցիումի ֆոսֆատ}

Al+PO₄=AlPO_{4-ալյումինի ֆոսֆատ}

Ca+S=CaS-կալցիումի սուլֆիդ

Al+S=Al₂S_{3-ալյումինի սուլֆիդ}

                                                                                          

15. Անվանեք հետևյալ աղերը     

1) CuCl ₂ Կուպրումի քլորիդ          

2) Fe₃(PO₄)₂ Երկաթի ֆոսֆատ     

3) FeSՕ₄ Երկաթի սուլֆատ                

4) Cu(NO₃)₂ Կուպրումի նիտրատ 

16.Կազմեք  հետևյալ աղերի բանաձևերը 

ա) երկաթի (II) սուլֆատ Fe+SO₄=FeSO₄

բ)մագնեզիումի կարբոնատ Mg+CO₃=MgCO₃

գ) ալյումինի ֆոսֆատ Al+PO₄=AlPO₄

դ) կալիումի նիտրատ K+NO₃=KNO₃

դ)ալյումինի սուլֆատ Al+SO₄=Al₂(SO4)₃

17.Հաստատեք   կամ հերքեք պնդումների ճշմարտացիությունը ջրածին տարրի վերաբերյալ:
ա/ամենատարածված տարրն է երկրագնդի վրա

գ/մտնում է բոլոր թթուների բաղադրության մեջ:
դ/:օդից թեթև է

զ/ ստացվում է նատրիումի և ջրի փոխազդեցությունից

ե/ունի հոտ,համ

19.Կետերի տեղը տեղադրեք նյութերը,ռեակցիաները հավասարեցրեք և ընտրեք քանակաչափական գործակիցների գումարը հետևյալ ռեակցիաներումա

ա․NaOH + ….⎯→ Na₂SO₄ + H₂Oբ

բ․Ca(OH)₂ + H₃PO₄ ⎯→… + H₂Oգ

Al(OH)₃ + H₂SO₄⎯→ …+ H₂O

Ընտրեք ճիշտ պատասխանը`     

1/ ա-12,բ-6,գ-6     

2/ա-4,բ-12,գ-6    

3/ա-6,բ-12,գ-12   

4/ա-6,բ10,գ-8

20. Թթուներից մեն ունի հետևյալ բաղցադրությունը` 2,44 % H, 39,02% S, 58,54 % O:Արտացեք այդ թթվի բանաձևտ:

Ջրածնի անձնագիրը

1. Քիմիական նշանը — H

2. Կարգաթիվը — 1

3. Ar(H2) = 1

3. Քիմիական բանաձևը — H2

4. Mr (H2) =2  (H-H) — Ոչ բեվեռային կովալենտ կապ

5. Դիրքը պարբերական համակարգում — պարբ.1, խումբ1, ենթ. գլխավոր

6. Ատոմի բաղադրություն — (1p, 0n) 1e

7. Ատոմի կառուցվածք — +1 )1e

8. 1ատոմի զանգվածը m0 = 1*1,66*1,-27կգ

Տարածվածությունը բնության մեջ

   Տիեզերքում ջրածինը ամենատարածված տարրն է և այն կազմում է աստղերի և Արեգակի զանգվածի մոտ կեսը, Արեգակի մթնոլորտի 84 %-ը և միջաստղային միջավայրի հիմնական մասը։ Երկրագնդի վրա ջրածինը առաջացնում է համար մեկ նյութը՝ ջուրը — (H2O): Ջրածնի պարունակությունը երկրակեղևում 0,15 % է, ընդհանուր պարունակությունը Երկրի վրա՝ 1 %: Ջրածինը Երկրի վրա ազատ վիճակում հանդիպում է հազվադեպ՝ որոշ հրաբխային և այլ բնական գազերում, օդում՝ 10-4%:

    Ջրածինը համարվում է, որպես երկրի մակերևույթի և տիեզերքի առավել տարածված տարր: Ջրածնի այրման ջերմաստիճանը ամենաբարձրն է, իսկ թթվածնի մեջ այրելու ժամանակ առաջացած նյութը ջուրն է:

Ջրածնի ֆիզիկական հատկությունները

Պարզ նյութը՝ ջրածինը (H2) սովորական պայմաններում անգույն, անհամ, անհոտ գազ է։ 14,5 անգամ թեթև է օդից Ջրում քիչ է լուծվում։ -252,8°С- ում 1 մթնոլորտային ճնշման տակ ջրածինը դառնում է շարժուն հեղուկ, որը ևս անգույն է։ Ջրածինը լավ լուծվում է որոշ մետաղներում՝ Ni,Pd,Pt։ Ջրածնի դիրքը 1 և 7-րդ խմբում պայմանավորված է նրանով, որ ջրածնի ատոմը կարող է կորցնել էլեկտրոն, նմանվելով ալկալիական մետաղներին և վերցնել էլեկտրոն, նմանվելով հալոգեններին, այիսպիսով ջրածնի ատոմը օժտված է վերօքսերկակիությամբ՝ կարող է լինել և՛ օքսիդիչ և՛ վերականգնիչ:

Ջրածնի քիմիական հատկությունները

Ջրածնի ատոմը խիստ ռեակցիոունակ է։ Այն շատ արագ առաջացնում է H2 մոլեկուլը: Ատոմական ջրածնով աշխատող այրիչը ստեղծում է 4000°С բարձր ջերմաստիճան, որը պայմանավորված է H2-ի կապի մեծ էներգիայով։ Բացի հիդրիդներից, որտեղ ջրածնի օքսիդացման աստիճանը -1 է, մնացած միացություններում ունի +1 օքսիդացման աստիճան։

Կիրառումը

Մեծ քանակությամբ ջրածին կիրառվում է ամոնիակ, HCl սինթեզելու համար, հեղուկ ճարպերի հիդրոգենացման համար։ Որպես թեթև գազ հելիումի հետ լցնում էին օդապարիկները։ Ջրածինը օգտագործում են բարձր ջերմաստիճան ստանալու համար՝ 3000-4000°С։ Սակայն ջրածնի ամենալուրջ խնդիրը՝ միջուկային այս ռեակցիան է 21H+31H=42He+n+17,6 կգ: Այս ռեակցիան ընթանում է 10 մլն աստիճանում։ Եթե հնարավոր լիներ կառավարել այս ռեակցիան, մարդկությունը կլուծեր էներգիայի պրոբլեմը։ Կարևոր է նաև պինդ վիճակում ջրածնի ստացումը (մետաղական ջրածին), որը օժտված է գերհաղորդականությամբ։

Նպատակը՝

1. Սովորողների մոտ զարգացնել ավանդույթների,ծեսերի  կատարման սովորույթները և դրանք դարձնել ուսումնական
2. Նախագծերը առցանց ուսուցման ժամանակ դարձնել ընտանեկան
3. Զարգացնել ինքնուրույն աշխատելու ունակությունը,մեդիակրթությունը
4. Բացահայտել սննդային ներկերը,որոնք օգտագործվում են զատիկի ծեսի ժամանակ ձվերը ներկելու համար 

Ընթացքը մեկ շաբաթ
Սովորողներին առաջադրվող հարցեր՝

• Բացատրել ծեսի իմաստը

Զատկի տոնով մենք ապացուցում ենք մեր հավատքը Աստծու հանդեպ: Սուրբ Զատիկը խորհրդանշում է նաև գարնան գալուստը: Հնում ձվերը ներկում էին սոխի կեղևով, որպեսզի ստանան կարմիր գույն: Կարմիր գույնը խորհրդանշում է Հիսուսի արյունը: Սեղանին դնում էին ավանդական գաթա, իսկ մեր այժմյան ժանականերում ձվերը ներկում են տարբեր գույների: Ավանդական գաթաներին այժմ փոխարինում են հատուկ Զատկական թխվածքներ, որոնք կոչվում են՝ կուլիչներ:

• Ինչ գույներ է օգտագործում ձեր մայրիկը ձվերը ներկելու համար

Ամեն Զատկի տոնին ես և մայրիկս ձվերը ներկում ենք՝ կարմիր։ Մենք ներկանյութերի փոխարեն օգտագործում ենք սոխի կեղևը։

• Ինչ քիմիական բաղադրություն ունեն այդ ներկերը

Գիտնականները վերլուծել են արդյունաբերության մեջ որպես սննդի ներկ օգտագործվող մի շարք միացությունների օպտիկական հատկություններն ու պարզել են, որ դրանցից երեքը կարող են օգտագործվել որպես լուսակլանիչ։ Դրանք են՝ սինթետիկ դեղին ներկը՝ E102 ինդեքսով, բնական դեղին ներկը՝ E100 ինդեքսով ու կարմրա-մանուշակագույնը՝ E163 ինդեքսով։ Բացի այդ՝ որպես կլանիչ պիտանի են նաև ոսկու կենսահամատեղելի նանոմասնիկները։

• Ինչ վնաս կարող են պատճառել այդ ներկերը մարդու օրգանիզմին

Սննդային ներկերը կարող են տարբեր վնասներ պատճառել մարդու օրգանիզմին: Այդ ներկերը կարող են թունավորել մեր օրգանզիմը և առաջացնել տարբեր տեսակի հիվանդություններ: